Introductie
Joep Appels is watertechnoloog en directeur bij microLAN en OSD. Hij richt zich op innovatieve oplossingen voor waterkwaliteit en verduurzaming. Dit doet hij onder andere met sensoren en data-integratie om waterkwaliteit te monitoren en verbeteren. Daarnaast werkt hij via regenwatersystemen (met OSD) aan het verminderen van drinkwatergebruik.
Charlotte Boeckaert is waterinnovator bij het VITO Kennispunt Water (Vlakwa). Ze houdt zich bezig met kennisontwikkeling en het stimuleren van innovatie binnen bedrijven, met een sterke focus op waterhergebruik, regelgeving en duurzame oplossingen.
Waterverbruik en regelgeving
Joep Appels: De discussie over drinkwaterverbruik blijft actueel. Heb jij recente cijfers over het gemiddelde waterverbruik per persoon per dag in Vlaanderen?
Charlotte Boeckaert: Ja, het meest recente rapport van de Vlaamse Milieumaatschappij (VMM) geeft een goed overzicht. In 2023 was het gemiddelde Vlaamse verbruik 89 liter per persoon per dag. Dit varieert per regio en bijhorend drinkwaterbedrijf, zoals bij De Watergroep, die iets hogere cijfers noemt, maar VMM is de officiële drinkwaterregulator.
Joep Appels: Kun je aantonen of initiatieven zoals Blue Deal en Vlakwa effect hebben gehad op dat drinkwaterverbruik?
Charlotte Boeckaert: De dalende trend in drinkwaterverbruik is zichtbaar sinds 2015, maar dit is een combinatie van verschillende factoren: aangepaste tarieven voor drinkwater, meer bewustwording bij de burgers, droge natte zomers, en het terugdringen van lekverliezen. Blue Deal en Vlakwa hebben hun steentje bijgedragen aan de waterbewustwording in het algemeen, maar het is geen eenduidige oorzaak-gevolg relatie.
Joep Appels: Wordt er in de cijfers ook gekeken naar het aandeel regenwatergebruik?
Charlotte Boeckaert: Regenwater moet sinds 1999 verplicht worden opgevangen op huisniveau. Het aandeel regenwater dat burgers gebruiken hangt af van de opvangcapaciteit (5000 l is het verplichte minimum) en van de voorziene toepassingen (o.a. buitenkraan, spoelwater voor toiletten, wasmachine, douche). Sommige studies spreken over 10% hemelwatergebruik, terwijl andere scenario’s zelfs 30-35% aangeven. Op individueel niveau kan dit veel hoger liggen, bijvoorbeeld bij mij thuis is dat vermoedelijk rond de 80%.
Keuringen en regelgeving
Joep Appels: Hoe zit het met de keuringen van regen- en grijswaterinstallaties? Wie voert deze uit en hoe worden de binnen installaties gecontroleerd?
Charlotte Boeckaert: De keuringen worden uitgevoerd door drinkwatermaatschappijen of erkende keurders. Er is een verplicht keuringstraject bij nieuwbouw en grondige renovatie.
Joep Appels: Kun je een link delen naar de wetteksten hierover?
Charlotte Boeckaert: Ja, de regelgeving is te vinden in het technisch reglement van 2009 en op Vlaanderen.be onder "Verplichte keuring van de waterinstallatie bij nieuwbouw en renovatie".
Watergebruik in de industrie
Joep Appels: Hebben jullie data over watergebruik door de industrie en bedrijventerreinen?
Charlotte Boeckaert: Ja, in het rapport over het socio-economisch belang van water in Vlaanderen hebben we per sector cijfers over de gebruikte waterbronnen en hun respectievelijke hoeveelheden. Voor bedrijventerreinen hebben we die data niet op detailniveau.
Prijsstelling en toekomstige uitdagingen
Joep Appels: In Nederland wordt zowel drink- als afvalwater apart beprijsd. Is dat een discussiepunt in Vlaanderen?
Charlotte Boeckaert: In Vlaanderen bestaat de drinkwaterprijs uit 3 delen: de kostprijs voor de productie en levering van het drinkwater zelf, de kostprijs voor het transport van het geproduceerde afvalwater en de kostprijs voor de zuivering van het afvalwater. Het drinkwatertarief blijft een heikel punt. Voor de drinkwaterproducenten is het een uitdaging om de vaste kosten te rijmen met het dalend drinkwaterverbruik. Het is algemeen bekend dat water nog steeds relatief goedkoop is, zeker in vergelijking met energie. Maar het is een basisrecht dus er is een balans nodig tussen toegankelijkheid, duurzaamheid en kostendekkendheid. Dit is zeker een onderwerp voor verdere gesprekken.